© Shutterstock

Beurs van Berlage (Amsterdam) - 'Beurs (1898-1902 door H.P.Berlage) het eerste grote gebouw waarvan de architectuur zich heeft losgemaakt van de neostijlen.'

© Shutterstock

Paleis Het Loo (Apeldoorn) - 'Het in 1685-'86 door Jacob Roman voor Stadhouder Willem III gebouwde en in de daaropvolgende decennia afgewerkte buitenverblijf is een sinds het begin der 19e eeuw geheel witgepleisterd gebouwencomplex, gerestaureerd en met een verdieping verhoogd door C.H.Peters in 1911-1914 voor wat het Middendeel betreft.'

© Shutterstock

American Hotel (Amsterdam) - 'Van 1898-1900 door W.Kromhout en W.G.Jansen gebouwd in een nog bij de richting van Berlage aansluitende, maar door toepassing van vele galerijen, erkers, balkons, dakkapellen enz. veel levendiger trant. Merkwaardige hoektoren met ronde klokkenverdieping op vierkante onderbouw.'

© Shutterstock

Paleis Soestdijk (Baarn) - 'Koninklijk Paleis Soestdijk, gebouwd naar ontwerp van Maurits Post als Jachthuis voor de Koning Stadhouder Willem III in 1674. In 1816 onder leiding van Jan de Greef geheel verbouwd en van vleugels en zuilengalerijen voorzien. Aangeboden als huldeblijk van het Nederlandse volk aan de kroonprins de latere koning Willem II voor betoonde moed in de slag bij Quatre-Bras. Landschapspark.'

© Shutterstock

Portugese synagoge (Amsterdam) -

'Op door lage dienstwoningen t.w.z. van een ingangspoort omgeven pleintje gelegen rechthoekig gebouw onder schilddak (1671-1675 door Daniel Stalpaert en Elias Bouman), de gevels geleed door lisenen en bekroond door zandstenen lijst met balustrade. Zandstenen deuromlijsting. Inwendig: driebeukig, met houten tongewelven op architraven, gedragen door zandstenen ionische zuilen. Galerijen, eveneens op ionische zuilen. Gehele inrichting (ark, biema banken, koperen kronen, kandelaars enz.) uit de bouwtijd bewaard.'

© Shutterstock

Nieuwe Kerk (Den Haag) - 'Nieuwe kerk uit 1649-1656 naar ontwerp van Pieter Noorwits, baksteenbouw op rechthoekige plattegrond met absiden aan vier zijden, bekroond door een torentje - rijk gesneden preekstoel, banken en doophek uit de stichtingstijd.'

© Shutterstock

Scheepvaarthuis (Amsterdam) - 'Scheepvaarthuis (1911-1916, door J.M. van der Mey), het monumentaalste voortbrengsel van de vroegere 'Amsterdamse school', Betonskelet met "aangeplakte" uiterst plastisch-bewogen wanden en dakvormen.'

© Shutterstock

Bibliotheek Thysiana (Leiden) - 'Thysius Bibliotheek, gevel met zandstenen Ionische pilasterstelling. Op zijde aan de Groenhazengracht eenvoudige bakstenen gevel. Kruisvensters, op het dak twee globes.'

© Shutterstock

Paleis op de Dam (Amsterdam) - 'Koninklijk Paleis, voorheen stadhuis (begonnen 1648, ontwerp Jacob van Campen). Het alombekende monumentaalste gebouw van Nederland, beschrijving overbodig ("achtste wereldwonder"). Klokkenspel bestaande uit 9 klokken van François en Pieter Hemony, gegoten in 1664, en 38 moderne klokken. Trommelspeelwerk van Juriaan Sprakel, uit 1665, met trommel van François Hemony.'

© Shutterstock

Huis met de Hoofden (Amsterdam) - 'Dubbel huis met voorgevel in de trant, en misschien naar ontwerp van Hendrik de Keyser, voltooid in 1622, voorzien van een rijke middentop met grote trappen en borstbeelden tegen de muurdammen en een achtergevel, versierd met grote boogblokken, voorzien van twee toppen; naast de voorgevel een poortje met verdieping in dezelfde stijl. Inwendig in het voorhuis een stenen portiek en enige houten portieken uit de bouwtijd.'

© Public Domain

Markiezenhof (Bergen op Zoom) - 'Laatgotisch paleis, tot 1801 in het bezit van de in 1533 tot markies verheven heren van Bergen, sinds 1818 kazerne, gerestaureerd 1901, 1913 en 1926 en bestemd tot stedelijk museum, bibliotheek en muziekschool. Om twee binnenplaatsen gegroepeerd samenstel van gebouwen met groot achterplein, met gebruikmaking van enkele oudere gedeelten gebouwd tussen 1485 en 1532, vanaf 1495 onder leiding van Anthonis Keldermans met medewerking van zijn zoon Rombout.'

© Shutterstock

De Grafelijke Korenmolen (Zeddam) - 'Torenmolen. Op de heuveltop niet ver van de kerk een zware, ronde bakstenen torenmolen, deel uitmakend van de bezittingen van Huis Bergh.'

© Shutterstock

Oude Kerk (Amsterdam) - 'Gothische kerk, XIV-XVI van pseudobasiliek via hallenkerk tot basiliek verbouwd, met hoge zijkapellen ieder voorzien van een topgevel volgens het systeem van de Haagse St.Jacobskerk, en verdere aangebouwde kapellen, portalen, collegekamer van het O.L.Vrouwegilde (1571) en kerkmeesterskamer (XVII A).

© Shutterstock

Rijksmuseum (Amsterdam) - 'Gebouwd in 1877-1885 door P.J.H. Cuypers, hoofdzakelijk in neo-renaissance vormen. Klokkenspel met 23 niet beschermde moderne klokken en 1 klok van Peter van den Ghein, 1583. Buiten gebruik gesteld trommelspeelwerk van Addicks uit 1901. '

© Shutterstock

Van Nellefabriek (Rotterdam) -

'Gefaseerd tot stand gekomen, in combinatie van nieuw-zakelijke en decoratieve (tuin)stijl uitgevoerde aanleg van het fabrieksterrein van het Van Nelle-complex van algemeen belang als visueel samenhangend en historisch-functioneel complexonderdeel, waarbij functionele, stedenbouwkundige en recreatieve/educatieve eisen zodanig op elkaar zijn afgestemd dat een optimaal terreingebruik en door semi-openbaar groen begeleide door- en uitzichten zijn verkregen.'

© Shutterstock

Trippenhuis (Amsterdam) - 'Gebouwd (1660-1662) door Justus Vingboons. Zeven vensters brede, rijk gebeeldhouwde zandstenen pilastergevel onder fronton aan de voorzijde en tienassige gevel onder fronton aan de achterzijde; twee gebeeldhouwde schoorstenen op het dak. Vele interieurelementen uit de bouwtijd.'

© Amsterdam Municipal Department for the Preservation and Restoration of Historic Buildings and Sites

Sint-Bavokerk (Aardenburg) - 'Het oudste deel bestaande uit schip, dwarspand, vormt het enige belangrijke voorbeeld in Nederland van zuivere Scheldegotiek, omstreeks 1220. Het langgerekte hallenkoor is een midden 14e eeuwse uitbreiding. Aangebouwd een 17e eeuwse woning, die als consistoriekamer dienst doet. Reeks van grafkelders met beschilderingen, preekstoel ingebracht na de restauratie, die in 1956 werd voltooid. Hardstenen hekpijlers die de toegang vormen tot het kerkterrein. Van het orgel heeft alleen de Rugwerkkas monumentale waarde. Deze kas is afkomstig uit de R.K. Kerk te Groessen en werd eind 18e eeuw gemaakt door Kuerten uit Huissen. De Hoofdwerkkas en het instrument werden in 1954 gemaakt door Flentrop Orgelbouw.'

© Shutterstock

Magna Plaza/Voormalig Hoofdpostkantoor (Amsterdam) - 'Hoofdpostkantoor (1895-1899), het monumentaalste werk van rijksbouwmeester C.H. Peters in diens zeer persoonlijke mengstijl (neo-gotiek en neo-renaissance) met drie door peervormige bekroningen in Nederlandse 16e eeuwse trant beëindigde torens.'

© Shutterstock

Korenbeurs (Groningen) - 'In 1865 ter vervanging van een bescheidener gebouw opgetrokken. Voorgebouw van classicistische architectuur met zuilenporticus in het midden bekroond door tympaan; in nissen beelden van Neptunus en Ceres. Beurshal met lagere omgang gedragen op gietijzeren constructie.'

© Shutterstock

Grote Kerk (Breda) - 'Geheel met natuursteen beklede gotische transeptbasiliek met kooromgang en westtoren, als kapittelkerk gebouwd van plm 1400 tot 1548, sinds 1637 Ned.Herv. Rijke inventaris van gotische en renaissance grafmonumenten, eiken koorhek en koorbanken, koperen doopvont, gesneden eiken kansel, tochtportalen, wandschilderingen, geschilderde altaarretabel, talloze grafzerken, waaronder enige koperen, klokken enz.'

© Shutterstock

Stadhuis (Deventer) - 'Een omvangrijk bouwwerk, bestaande uit een rechthoekig door schilddak (met leien) gedekt voorgedeelte met brede representatieve gevel aan het Grote Kerkhof, alsmede een naar achter diep in de Polstraat uitgebouwde vleugel en een daarachter gelegen lager part met aan de Polstraat een door Filips Vingboons (1662) ontworpen pilastergevel van 14 vensterassen.'

© Shutterstock

Grote Kerk (Dordrecht) - 'Grootscheepse, Brabants-gotische kruisbasiliek met kooromgang, kapellenkrans, kapellen langs het schip en hoge westelijke toren.'

© Shutterstock

Stadhuis (Enkhuizen) - 'Raadhuis door St. Vennecool, 1688. Geheel gaaf uit - zowel als inwendig. Inwendig: in de spaarvelden van hal en burgerzaal geschilderde doeken 2 x 4, 2 x 1, en 2 x 2; zes armvormige houten luchters; marmeren vloertegels.'

© Shutterstock

Westerkerk (Enkhuizen) - 'Driebeukige hallenkerk met aanbouwen, t.w.: doopkapel aan zuidwesthoek, portaal en librije zuidgevel, portaal noordzijde, portaal oostzijde, portaal westzijde, kosterswoning oost- en noordzijde, kerkhofomheining met toegangshek tussen pijlers.'

© Shutterstock

Sint-Janskerk (Gouda) - 'Zeer grote, laat-gotische kruisbasiliek. Koor 1485-1510; overige herbouwd na brand in 1552 onder leiding van de bouwmeester Cornelis Frederikszn.'

© Shutterstock

Ons' Lieve Heer op Solder (Amsterdam) - 'Hoekhuis met roomskatholieke schuilkerk, gebouwd 1661/63 verbouwd XVIIIb. Voorgevel oorspronkelijk halsgevel, sinds XIXa puntgevel, met houten pui en goede roedenverdeling. Inwendig: interieur zijkamer XVIIIb, betimmering, vloer en schouw van de zaal 1661/63. In de schuilkerk eenklaviers orgel, in 1794 gemaakt door H. Meijer. In 1969 gerestaureerd door de firma Fama en Raadgever te Utrecht.'

© Shutterstock

Eerste Kamer der Staten Generaal (Den Haag) -

'Eertijds verblijf van de staten van Holland, in de jaren 1652-1657 gebouwd naar de plannen van Pieter Post, thans in gebruik bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal'.

© Shutterstock

Huis ten Bosch (Den Haag) - 'Voor Amalia van Solms gebouwd door Pieter Post in 1645 en volgende jaren: in 1734-1737 verbouwd en uitgebreid door Daniel Marot.'

© Shutterstock

Mauritshuis (Den Haag) -

'Gebouwd in 1636 en volgende jaren voor Johan Maurits van Nassau, naar ontwerp van Jacob van Campen in samenwerking met Pieter Post.'

(Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Rijksmonumenten)

© Shutterstock