© Shutterstock

Vertrouw niet op sociale media -

Ten eerste is het belangrijk om niet te vertrouwen op informatie die je op sociale media vindt. Zelfs als er een link naar een externe website is, is het belangrijk om te overwegen wie de site beheert.

© Shutterstock

Wie beheert de site? -

Betrouwbare bronnen voor gezondheidsinformatie zijn onder andere wereldwijde organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie, overheidsinstanties, medische scholen en andere professionele of non-profitorganisaties.

© Shutterstock

Wat is het doel van de site? -

Kijk je naar een site die strikt wordt gebruikt om het publiek te informeren, of proberen ze een product of dienst te verkopen? Probeert de site de mening van een individu of groep individuen te promoten?

© Shutterstock

Wie betaalt voor de site? -

Is de site eigendom van een bedrijf? En zo ja, verkoopt dat bedrijf producten die gerelateerd zijn aan de gezondheidsinformatie die ze schrijven? Dit zijn allemaal waarschuwingssignalen.

© Shutterstock

Controleer wie de informatie schrijft en beoordeelt -

Probeer meer te weten te komen over de redactie (zijn zij gezondheidsexperts?) en het beoordelingsproces van de inhoud.

© Shutterstock

Hoe oud is de informatie en waar komt deze vandaan? -

Controleer of de publicaties up-to-date zijn of recent zijn beoordeeld, en of er links zijn naar externe bronnen zoals medische onderzoeksartikelen.

© Shutterstock

Gebruik lateraal lezen -

Lateraal lezen is een hulpmiddel dat kan helpen bepalen of de informatie accuraat is. Zoek daarvoor naar andere bronnen online die de informatie bevestigen.

© Shutterstock

Waarom we moeite hebben met het identificeren van nauwkeurige, betrouwbare gezondheidsinformatie -

Er zijn verschillende redenen waarom velen van ons uiteindelijk gezondheidsmisinformatie consumeren. Laten we ontdekken waarom dit gebeurt.

© Shutterstock

Amerikaans onderzoek -

In 2024 voerden Healthline en YouGov een onderzoek uit over consumentengezondheid, inclusief waar mensen hun gezondheidsinformatie vandaan halen. Meer dan 4.000 mensen uit de VS namen deel.

© Shutterstock

Amerikaans onderzoek -

Meer dan 50% van de deelnemers gaf aan gezondheidsinformatie van sociale media te halen, terwijl iets meer dan 30% zei dat ze vertrouwden op vrienden, familieleden en collega's voor gezondheidsadvies.

© Shutterstock

Amerikaans onderzoek: gezondheids-trends -

In feite bleek uit het onderzoek dat 52% van de Amerikanen een gezondheidstrend, hulpmiddel of benadering had geprobeerd die ze op sociale media vonden. De meerderheid van de deelnemers had echter een negatieve kijk op deze trends.

© Shutterstock

Brits onderzoek -

In het VK ontdekte een onderzoek uitgevoerd door het Alan Turing Institute in 2024 dat maar liefst 94% van de deelnemers desinformatie op sociale media heeft gezien. Dit omvat uiteraard ook gezondheidsinformatie.

© Getty Images

Oorzaken van houding -

Oorzaken van houding zijn een van de redenen waarom we misschien voor gezondheidsmisinformatie vallen, volgens Dawn Holford, PhD, een onderzoeksmedewerker aan de School of Psychological Science aan de Universiteit van Bristol, VK.

© Shutterstock

Oorzaken van houding -

"Oorzaken van houding maken deel uit van onze psychologie, en ze kunnen overtuigingen, wereldbeelden, emoties zijn – eigenlijk zijn het de motiverende drijfveren van hoe we informatie verwerken", legt Holford uit.

© Shutterstock

Oorzaken van houding -

Het zijn overtuigingen en ideeën over de wereld die we vanaf jonge leeftijd in ons hoofd hebben. Deze kunnen zich uiten in angst voor dingen die we niet echt begrijpen of op de een of andere manier vrezen, zoals een invasief medisch onderzoek of vaccins.

© Shutterstock

Voorbeeld -

Vaccins als voorbeeld nemend, heeft Dr. Holford 11 verschillende oorzaken van houding geïdentificeerd in een van zijn studies. "Deze omvatten angsten voor negatieve medische uitkomsten, religieuze zorgen, of zelfs een neiging om tegen dingen in te gaan wanneer men wordt verteld wat te doen – een eigenschap die bekendstaat als ‘reactantie'".

© Shutterstock

Wanneer (mis)informatie overeenkomt met onze houdingsoorzaken -

Dr. Holford legt uit hoe we gemakkelijker in misinformatie kunnen geloven vanwege deze oorzaken van houding. "Wanneer (mis)informatie aan ons wordt gegeven die overeenkomt met onze houdingsoorzaak, zijn we meer geneigd het te accepteren, omdat het past bij die onderliggende motivatie. Dit is een vrij algemeen verschijnsel: Mensen hebben de neiging informatie te zoeken en te interpreteren in lijn met hun bestaande denk- en onderzoeks patronen."

© Shutterstock

Bevestigingsbias -

Angst om naar de dokter te gaan en/of een medische procedure te ondergaan kan ertoe leiden dat we op zoek gaan naar informatie die onze overtuigingen bevestigt, ongeacht of de informatie betrouwbaar is of niet. Deze zoektocht naar ondersteuning van iemands overtuigingen staat bekend als 'confirmation bias'.

© Shutterstock

Oorzaken van houding zijn van nature niet goed of slecht -

Dr. Holford legt uit dat ze "gewoon onze drijfveren zijn, gevormd door onze levenservaringen en denkpatronen. Het is de manier waarop ze interageren met de informatieomgeving die ertoe kan leiden dat we in verkeerde informatie gaan geloven."

© Shutterstock

Wie is het meest vatbaar voor gezondheidsmisinformatie? -

Zoals eerder vermeld, is informatie die overeenkomt met iemands ideologie de gevaarlijkste, omdat het mogelijk niet waar is. Er zijn ook bepaalde psychologische eigenschappen die een persoon vatbaarder kunnen maken voor dergelijke informatie.

© Shutterstock

Wie is minder vatbaar voor gezondheidsmisinformatie? -

"Aan de andere kant kan iemands bereidheid om verschillende perspectieven en bewijzen te overwegen, bekend als 'actief ruimdenkend denken', minder vatbaar zijn voor verkeerde informatie over gezondheid", zegt Dr. Holford.

© Shutterstock

Wie is minder gevoelig voor gezondheidsmisinformatie? -

"We zijn misschien minder vatbaar voor een desinformatieverhaal dat inspeelt op iemands liefde voor alles wat natuurlijk is als we daar niet echt om geven," illustreert Dr. Holford.

© Shutterstock

Scepsis ten opzichte van officiële bronnen -

Sommige mensen vertrouwen gezondheidsinformatie van officiële bronnen niet. Sommigen doen dit vanwege hun ervaringen. Bijvoorbeeld, sommige mensen hebben mogelijk discriminatie ervaren bij het ontvangen van medische behandeling op basis van hun ras of geslacht.

© Shutterstock

'jiu-jitsu-interventies' -

Dr. Holford en zijn collega's hebben gewerkt aan een strategie om gezondheidsmisinformatie te bestrijden die zij 'jiu-jitsu-interventies' noemen. Het basisidee is om te proberen 'verkeerde informatie tegen zichzelf te gebruiken'.

© Shutterstock

De oorsprong van de naam -

De naam is afgeleid van de Braziliaanse vechtkunst (en niet het Chinese Jiujitsu), waarbij gebruik wordt gemaakt van hefboomwerking om terug te vechten, in plaats van de tegenstander frontaal aan te vallen. 

© Shutterstock

Hoe jiu-jitsu-interventies werken -

Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Dr. Holford legt uit: "Onze interventies kijken naar de kenmerken van misinformatie, wat het zo 'plakkerig maakt, wat mensen er gevoelig voor maakt, en we gebruiken die om de vaardigheden van mensen te ontwikkelen zodat ze zichzelf of anderen kunnen verdedigen tegen misinformatie."

© Shutterstock

Twee soorten jiu-jitsu interventies -

Er zijn twee soorten van dergelijke jiu-jitsu-interventies. De ene is psychologische inenting tegen verkeerde informatie en de andere is empathische weerlegging van verkeerde informatie.

© Shutterstock

Psychologische inenting -

Psychologische inenting gaat erom mensen uit te leggen hoe de tactieken van misinformatie werken. Door mensen kleine hoeveelheden ervan te laten ervaren, zullen ze begrijpen hoe sluw de gebruikte tactieken zijn, en zich hiervan bewust zijn kan hen helpen zich te beschermen.

© Shutterstock

Empathische weerlegging -

Dit gaat over het tonen van empathie en het overwegen van de oorzaken van iemands houding. Dit zal hen meer openstellen om te accepteren dat de (mis)informatie inderdaad fout is.

Zie ook: Wat zijn de veiligste landen als er een derde wereldoorlog uitbreekt?

Bronnen: (Medical News Today) (Medline Plus)

© Shutterstock