© Shutterstock

De ongrijpbare aard van hersenmist -

Ondanks dat hersenmist veel voorkomt, blijft het een slecht gedefinieerd medisch fenomeen, waar vaak geen duidelijk diagnostisch criterium voor is. Wetenschappers zijn er pas sinds kort achter wat de oorzaken zijn.

© Shutterstock

Lange wazige nasleep van COVID -

Een aanzienlijk aantal mensen die herstellen van COVID-19 hebben last van aanhoudende cognitieve symptomen die hersenmist worden genoemd. Deze kunnen bestaan uit slechte concentratie, geheugenverlies en problemen met dagelijkse taken, die allemaal een ernstige invloed hebben op de levenskwaliteit na de infectie.

© Shutterstock

Verder dan COVID -

Hoewel COVID-19 de term 'hersenmist' of 'brain fog' in het publieke bewustzijn bracht, wordt het al lang herkend bij mensen die lijden aan chronische aandoeningen zoals fibromyalgie, lupus, chronisch vermoeidheidssyndroom en zelfs als bijwerking van medicijnen of chemotherapie.

© Shutterstock

Chronische ziekte en cognitieve uitdagingen -

Patiënten die vechten tegen chronische aandoeningen beschrijven hersenmist vaak als een van de meest slopende symptomen. Veel voorkomende klachten zijn onder andere het onvermogen om te focussen, mentale verwarring, vergeetachtigheid en een algemene vertraging van de denkprocessen die het dagelijks leven bemoeilijken.

© Shutterstock

Gedeelde symptomen -

Ongeacht de onderliggende aandoening, manifesteert hersenmist zich op dezelfde manier bij verschillende ziekten. Neuropsychologen hebben opgemerkt dat dit gepaard gaat met vertroebeld denken, een slecht geheugen en een trage cognitie.

© Shutterstock

Een vage term -

De term 'hersenmist' heeft geen strikte klinische definitie en wordt niet beschouwd als een op zichzelf staande diagnose. In plaats daarvan is het een verzamelnaam voor cognitieve problemen die voortkomen uit verschillende medische aandoeningen, wat zowel de diagnose als de behandeling kan bemoeilijken.

© Getty Images

Functionele tekorten -

Experts geloven dat hersenmist problemen in cruciale cognitieve functies weerspiegelt. Het geeft aan dat de hersenen niet optimaal functioneren, zelfs als standaard medische tests geen meetbare afwijkingen aantonen.

© Shutterstock

Gebrek aan klinisch bewijs -

Patiënten voelen zich vaak ontkracht als de testresultaten hun cognitieve problemen niet bevestigen. Velen ondergaan uitgebreide onderzoeken en krijgen dan te horen dat hun hersenfunctie normaal lijkt. Dit leidt tot frustratie en het gevoel verkeerd begrepen of afgewezen te worden door artsen.

© Shutterstock

Afname van symptomen -

Er is een tendens onder sommige zorgverleners om hersenmist alleen toe te schrijven aan psychologische oorzaken. Deze vooringenomenheid treft vooral mensen met langdurige COVID of chronische ziekten, en draagt bij aan uitstel van behandeling.

© Shutterstock

Meerdere mogelijke oorzaken -

Onderzoekers geloven nu dat hersenmist waarschijnlijk het gevolg is van verschillende oorzaken, die verschillen tussen individuen en aandoeningen. Deze groeiende consensus kan deuren openen naar meer genuanceerde en gerichte benaderingen om dit complexe symptoom te begrijpen en aan te pakken.

© Shutterstock

Een centrale theorie -

Een gangbare hypothese is dat hersenmist het gevolg is van neuro-inflammatie; ontstekingen in de hersenen. Aandoeningen zoals langdurige COVID kunnen een overactieve immuunrespons uitlokken, die zelfs na het verdwijnen van de initiële ziekte aanhoudt en de hersenfunctie verstoort door voortdurende ontstekingen.

© Shutterstock

Blijvende effecten van COVID -

Onderzoek suggereert dat COVID-19 immuuncellen in de hersenen kan activeren en de groei van neuronen kan verstoren. Dit leidt tot cognitieve achteruitgang en structurele veranderingen in de hersenen, waaronder verminderde grijze en witte stof, die allemaal bijdragen aan langdurige hersenmist.

© Shutterstock

Autoantilichamen -

In sommige gevallen leidt COVID-19 tot de productie van auto-antilichamen die ten onrechte gezonde hersencellen aanvallen. Deze auto-immuunreactie kan de neuro-inflammatie verder verergeren en aanhoudende cognitieve stoornissen veroorzaken bij mensen die herstellen van het virus.

© Shutterstock

Virale reservoirs -

Wetenschappers denken dat er zelfs resten van het virus in de hersenen achterblijven, waardoor het immuunsysteem in een staat van hoge alertheid blijft. Deze voortdurende immuunactiviteit kan leiden tot langdurige ontstekingen en cognitieve problemen bij lange COVID-patiënten.

© Shutterstock

Lekke bloed-hersenbarrière -

Uit een recent onderzoek bleek dat veel patiënten met langdurige COVID en hersenmist lekkende bloed-hersenbarrières hadden. Deze barrière beschermt de hersenen normaal gesproken tegen schadelijke stoffen, maar wanneer deze gecompromitteerd is, kan het gifstoffen doorlaten en cognitieve disfunctie verergeren.

© Shutterstock

Het gevaar van barrières -

Als de bloed-hersenbarrière doorlaatbaar wordt, kunnen schadelijke elementen de hersenen binnendringen, wat ontstekingen kan veroorzaken en de stofwisseling kan verstoren. Dit draagt verder bij aan het ontstaan en voortduren van de symptomen van hersenmist.

© Shutterstock

De hormonale connectie -

Veranderingen in hormoonspiegels, zoals tijdens de menopauze, worden in verband gebracht met een afname van de grootte van hersengebieden en cognitieve prestaties. Deze hormonale verschuivingen kunnen een belangrijke, maar nog onvoldoende onderzochte factor zijn die bijdraagt aan symptomen van hersenmist.

© Shutterstock

Het hormonale verband -

Bij mensen met hypothyreoïdie worden onvoldoende schildklierhormonen in verband gebracht met een verminderd hersenvolume. Dit is vooral het geval in de hippocampus, wat het geheugen en het denken kan aantasten.

© Shutterstock

Schildklierafwijking -

Hersenmistsymptomen komen ook vaak voor na traumatisch hersenletsel. In deze gevallen is er vaak sprake van lage groeihormoonspiegels, die de hersenfunctie kunnen beïnvloeden en dezelfde cognitieve problemen kunnen nabootsen als bij langdurige COVID en andere aandoeningen.

© Shutterstock

Darm-hersen-as -

Interessant genoeg kan het darmmicrobioom ook invloed hebben op hersenmist. Sommige onderzoeken hebben spijsverteringsaandoeningen in verband gebracht met cognitieve wazigheid, mogelijk door microbiële onevenwichtigheden die systemische ontstekingen bevorderen en de gezondheid van de hersenen beïnvloeden.

© Shutterstock

Microbiële onbalans -

Onderzoekers denken dat de darm-hersenverbinding ook een rol zou kunnen spelen bij lange COVID-gerelateerde hersenmist. Verstoringen in de darmbacteriën zouden kunnen bijdragen aan ontstekingen en veranderingen in de hersenen, hoewel deze hypothese nog verder onderzocht moet worden.

© Shutterstock

Keuzes in levensstijl -

Deskundigen raden aan om eerst leefstijlfactoren zoals beweging, dieet en slaap aan te pakken. Deze basisgewoonten kunnen de algehele gezondheid van de hersenen verbeteren en milde gevallen van hersenmist verminderen.

© Shutterstock

Medische beoordeling aanvragen -

Aanhoudende of ernstige hersenmist zou aanleiding moeten zijn voor een bezoek aan een arts. Artsen kunnen omkeerbare oorzaken uitsluiten (zoals slaapapneu of voedingstekorten) en zoeken naar tekenen van ontsteking of neurodegeneratieve ziekten.

© Shutterstock

Hersentraining -

Cognitieve revalidatietherapie kan patiënten met aanzienlijke cognitieve beperkingen helpen. Deze vorm van therapie richt zich op de zwakste gebieden van de hersenen en werkt als mentale oefening om de cognitieve kracht weer op te bouwen en de algehele mentale prestaties te verbeteren.

© Shutterstock

Medicijnen hergebruiken -

Sommige patiënten (vooral die met chemo-gerelateerde hersenmist) melden verbeteringen met ADHD-medicijnen. Deze behandelingen kunnen helpen om de concentratie en aandacht te verbeteren, hoewel er meer onderzoek nodig is om de effectiviteit in bredere zin vast te stellen.

© Shutterstock

Medicijnen hergebruiken -

Antihistaminica en medicijnen zoals famotidine (die ontstekingsremmende eigenschappen hebben) worden onderzocht op hun mogelijkheden om hersenmist te verlichten. De eerste resultaten zijn veelbelovend, vooral voor het verminderen van ontstekingen die gepaard gaan met lange COVID.

© Shutterstock

Immunotherapie -

Artsen kijken ook naar intraveneuze immunoglobuline (IVIG) als behandelingsmethode. Hierbij worden gedoneerde antilichamen ingespoten, wat meestal wordt gedaan bij auto-immuunziekten. Het doel is om schadelijke immuunactiviteit te onderdrukken en hersencellen te beschermen tegen schade.

© Shutterstock

Kankertherapieën benutten -

Onderzoekers kijken ook naar checkpointremmers (gebruikt in kankerimmunotherapie) als behandeling voor lange COVID. Deze medicijnen kunnen helpen om de immuunrespons opnieuw af te stemmen en de neuro-inflammatie, waarvan wordt aangenomen dat deze hersenmist veroorzaakt, te verminderen.

© Shutterstock

De zoektocht naar duidelijkheid voortzetten -

Ondanks de vage terminologie is hersenmist voor veel mensen een echt en zeer storend symptoom. In plaats van het af te doen, zien onderzoekers en artsen het nu als een waardevol venster naar bredere neurologische stoornissen die ze in de toekomst mogelijk kunnen behandelen.

Zie ook: Wat zijn de veiligste landen als er een derde wereldoorlog uitbreekt?

Bronnen: (National Geographic) (News-Medical)

© Getty Images