© Getty Images

Een introductie -

Kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, beter bekend als de NAVO, opgericht. Het blijft een machtige kracht, en komt weer veel ter sprake, gezien de oorlog in Oekraïne

© Getty Images

Wat is NAVO -

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) werd opgericht op 4 april 1949 in Washington, D.C. Het werd opgericht als tegenwicht voor de Sovjetlegers die na de Tweede Wereldoorlog in Midden- en Oost-Europa waren gestationeerd.

© Getty Images

Oorspronkelijke NAVO-lidstaten -

Het Noord-Atlantisch Verdrag werd voor het eerst ondertekend door de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, België, Canada, Denemarken, IJsland, Luxemburg, Nederland, Noorwegen en Portugal. De NAVO heeft momenteel 30 lidstaten.

© Getty Images

Warschaupact -

Na het lidmaatschap van West-Duitsland in 1955 reageerden de Sovjets op de NAVO door het Warschaupact te ondertekenen. Dit was een alliantie tussen de Sovjet-Unie en communistische landen in Oost-Europa.

© Getty Images

Missie -

'Het doel van de NAVO is om de vrijheid en veiligheid van haar leden te garanderen met politieke en militaire middelen.'

© Getty Images

Benoeming strategische bevelhebber van de NAVO -

In december 1950 benoemde de NAVO haar eerste Supreme Allied Commander Europe (SACEUR), generaal Dwight D. Eisenhower.

© Getty Images

SACEUR -

De SACEUR (Opperbevelhebber van de geallieerden Europa) is verantwoordelijk voor de hoogste militaire autoriteit van de NAVO, het Militair Comité (MC). De huidige SACEUR is Tod D. Wolters, United States Air Force.

© Getty Images

SACT -

De SACUER werkt samen met de andere strategische commandant: de Supreme Allied Commander Transformation (SACT). De huidige SACT is de Franse lucht- en ruimtevaartgeneraal Philippe Lavigne.

© Getty Images

Militaire structuur -

De NAVO zelf heeft geen eigen strijdkrachten. In plaats daarvan bestaat zijn militaire macht uit die van de lidstaten.

© Getty Images

Militaire uitgaven -

Volgens het Stockholm International Peace Research Institute waren de totale militaire uitgaven van 29 NAVO-lidstaten in 2017 goed voor '52 procent van de wereldwijde militaire uitgaven'.

© Getty Images

Militaire uitgaven -

Samenvattend geven de NAVO-lidstaten ongeveer 2% van hun BBP uit aan het leger. Nederland geeft 1,8% uit (4 miljard), maar wil verhogen naar 2% (5 miljard).

© Getty Images

Militaire uitgaven -

De VS hebben misschien een militair budget van honderden miljarden dollars, maar dat geldt niet voor elk NAVO-lidstaat. In feite geeft één land jaarlijks nul uit.

© Getty Images

Militaire uitgaven -

Dat is IJsland. Maar het land draagt wel financieel bij aan de NAVO en heeft personeel ingezet bij NAVO-missies.

© Getty Images

De Sovjet-Unie probeerde lid te worden van de NAVO -

In 1954, een jaar nadat Stalin stierf, vroegen de Sovjets om lid te worden van de NAVO. Ze waren bereid 'samen met de geïnteresseerde regeringen de kwestie van de deelname van de USSR aan het Noord-Atlantisch Verdrag te overwegen'.

© Getty Images

De Sovjet-Unie probeerde lid te worden van de NAVO -

De NAVO verwierp hun voorstel op grond van onverenigbaarheid met de 'democratische en defensieve doelstellingen' van de organisatie.

© Getty Images

De Sovjet-Unie probeerde lid te worden van de NAVO -

In 1990 stelde president Michail Gorbatsjov voor de laatste keer voor dat de Sovjet-Unie lid werd van de NAVO. Zijn voorstel werd afgewezen.

© Getty Images

MC 48 -

MC 48 staat voor 'Het meest effectieve patroon van NAVO-militaire kracht voor de komende jaren.' Het werd in november 1954 goedgekeurd en het geeft in wezen groen licht voor de NAVO om, indien nodig, kernwapens te gebruiken.

© Getty Images

MC 48 -

Hoewel dit niet expliciet wordt vermeld, impliceert bewoordingen als 'alle soorten wapens zonder uitzondering' dat kernwapens kunnen worden gebruikt.

© Getty Images

MC 14/2 -

MC 14/2 (Algemeen Strategisch Concept voor de Verdediging van het NAVO-gebied) stelt dat 'de NAVO-verdediging afhangt van een onmiddellijke exploitatie van onze nucleaire capaciteit, ongeacht of de Sovjets kernwapens gebruiken of niet.' Specifieke richtlijnen met betrekking tot kernwapens worden beschreven in MC 14/3.

© Getty Images

Operatie Gladio -

De NAVO heeft samen met de CIA en Europese inlichtingendiensten (bijv. MI6) een netwerk van clandestiene 'achterblijvende' legers gecreëerd en beheerd. Het oorspronkelijke doel was het hoofd te bieden aan de dreiging van het communisme na de Tweede Wereldoorlog.

© Getty Images

Operatie Gladio -

Volgens Gray Dynamics omvatte de operatie 'de vorming van binnenlandse paramilitaire troepen, geplande ontsnappings- en logistieke routes binnen de betrokken landen, en de oprichting van verschillende strategisch geplaatste opslagplaatsen voor wapens en uitrusting'. Vanwege het geheime karakter blijft de volledige omvang van Operatie Gladio onbekend.

© Getty Images

Operatie Allied Force -

Op 24 maart 1999 begonnen de NAVO-troepen een bombardement in Joegoslavië, dat 78 dagen duurde. Dit was tijdens de Kosovo-oorlog en leidde ertoe dat Joegoslavische troepen zich terugtrokken uit Kosovo.

© Getty Images

Operatie Allied Force -

Het bombardement werd echter niet goedgekeurd door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De Independent International Commission on Kosovo rechtvaardigde later de interventie van de NAVO als 'illegaal maar legitiem'.

© Getty Images

Artikel 5 -

Artikel 5 van de NAVO geeft haar standpunt weer met betrekking tot de collectieve verdediging van haar leden. Er staat: 'Een gewapende aanval op een of meer van NAVO-lidstaten in Europa of Noord-Amerika zal worden beschouwd als een aanval op hen allemaal' en de NAVO 'zal de aldus aangevallen partij of partijen bijstaan door onmiddellijk, individueel en in overleg met de andere partijen, die actie die zij nodig acht.'

© Getty Images

Artikel 5 -

Tot op heden is Artikel 5 nog maar één keer ingeroepen: na de aanslagen van 9/11 in de VS in 2001. De NAVO 'kwam overeen dat als wordt vastgesteld dat deze aanval vanuit het buitenland gericht was op de Verenigde Staten, deze zal worden beschouwd als een actie die valt onder artikel 5 van het Verdrag van Washington.'

© Getty Images 

Artikel 5 -

Operatie Active Endeavour (OAE) en Operatie Eagle Assist volgden, waarbij de laatste waarbij de NAVO patrouilleerde in het Amerikaanse luchtruim 'bijna 4.300 uur in meer dan 360 operationele vluchten'.

© Getty Images

Spionage schandaal -

In 2008 werd het voormalige hoofd van de beveiliging van het Estse ministerie van Defensie, Herman Simm, gearresteerd. Tussen 1995 en 2008 werkte Simm als Russische spion en gaf hij informatie door aan de Russische buitenlandse inlichtingendienst (SVR).

© Getty Images

Enhanced Forward Presence (Verbeterde voorwaartse aanwezigheid) -

De Enhanced Forward Presence-missie werd in 2016 opgericht in Estland, Letland, Litouwen en Polen. Volgens de BBC ging het om 'lokale soldaten op te leiden als afschrikmiddel tegen Rusland in een aantal Oost-Europese landen.'

© Getty Images

Reactie van de NAVO op de Russische invasie van Oekraïne -

In februari 2022 werd de NAVO-Reactiemacht (NRF) geactiveerd als reactie op de Russische inval in Oekraïne. De NRF 'is een zeer paraat en technologisch geavanceerde multinationale strijdmacht die bestaat uit land-, lucht-, zee- en Special Operations Forces (SOF)-componenten die het Bondgenootschap snel kan inzetten.'

© Getty Images

Reactie van de NAVO op de Russische invasie van Oekraïne -

De NAVO voegde hieraan toe: 'De Bondgenoten hebben duizenden extra troepen – samen met gepantserde voertuigen, artillerie-eenheden, schepen en vliegtuigen – in hoge paraatheid geplaatst die bestemd zijn voor de NRF, om ervoor te zorgen dat deze de snelheid, het reactievermogen en het vermogen blijft hebben om NAVO-grondgebied en bevolking.'

© Getty Images

Lidmaatschap Oekraïne -

Oekraïne vroeg op 30 september 2022 versneld NAVO-lidmaatschap aan in reactie op de annexatie van vier Oekraïense regio's door Rusland. Hoewel NAVO-bondgenoten hebben bevestigd dat Oekraïne op den duur lid mag worden, is een lidmaatschap vanwege de oorlog nog ver weg. Toetreding zou betekenen dat alle lidstaten van de NAVO op dat moment in oorlog zijn met Rusland en dat wil men natuurlijk voorkomen.

© Getty Images

Wat gaat Mark Rutte doen? -

Rutte wordt secretaris-generaal van de NAVO en zijn rol heeft twee kanten. Zo moet hij bemiddelen tussen lidstaten over veiligheidskwesties en zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op staan en blijven. Gezien de verschillende belangen van iedere lidstaat is dat geen makkelijke taak.

© Getty Images

Wat gaat Mark Rutte doen? -

Als er overeenstemming is bereikt is het vervolgens zijn taak om de standpunten en plannen bekend te maken. 

© Getty Images

Het salaris -

Rutte gaat er naar verwachting flink op vooruit. Het maandsalaris voor deze rol bedraagt €26.457,59, belastingvrij. Dat is zo'n 3 ton per jaar.

Bronnen: (NATO) (The Guardian 1 and 2) (TIME) (Stockholm International Peace Research Institute) (Macrotrends) (The International Institute for Strategic Studies) (Grey Dynamics) (The Conversation) (The Independent International Commission on Kosovo) (Associated Press) (BBC) (CNN) (NOS)

© Getty Images