© Shutterstock

Het Arctische ecosysteem -

Rendieren zijn een integraal onderdeel van het Arctische ecosysteem. Door onderzoek wordt de cruciale rol aangetoond die deze zoogdieren hebben bij het handhaven van de leefbaarheid en de bescherming van het milieu in poolgebieden. 

© Shutterstock

Albedo -

Albedo is iets dat de witheid van een bepaald object aangeeft. Het is het vermogen om licht te weerkaatsen van een bepaald oppervlak, zoals sneeuw of ijs. 

© Shutterstock

Albedo -

Een oppervlak met een hoger albedo weerkaatst meer zonlicht. Rendieren vertrappen vaak struiken, waardoor de albedo toeneemt. 

© Shutterstock

Bossen -

In bossen houden bomen het licht tegen. Daar hebben rendieren dus niet zoveel invloed op de albedo. 

© Shutterstock

Toendra -

In toendra's daarentegen wordt de groei van bomen echter belemmerd door koude temperaturen en korte vegetatieperioden. De impact van rendieren in dit soort gebieden is dus juist aanzienlijk. 

© Shutterstock

Gevolgen -

Hoewel misschien niet op mondiaal niveau, heeft dit wel enorme gevolgen voor de toekomst van het Noordpoolgebied zelf, dat al een tijdje bedreigd wordt.

© Shutterstock

Het hoeden van rendieren -

Voor meer dan twintig verschillende inheemse volken in het Noordpoolgebied is het hoeden van rendieren een manier om geld te verdienen. In negen landen zijn er ongeveer 100.000 mensen die dit doen. 

© Shutterstock

Inheemse volken -

Inheemse volken gebruiken rendieren van oudsher ook als transportmiddel, om warme kleding te maken en als voedsel.

© Shutterstock

Warmere perioden -

In warmere perioden lopen rendieren vrij rond. Gedurende deze tijd voeden ze zich met korstmos en andere planten. Ze vertrappen dan ook vaak de grond.

© Shutterstock

Warmere perioden -

Terwijl ze zich verplaatsen en grazen in het Noordpoolgebied, voorkomen ze hierdoor dat er houtachtige struiken groeien. 

© Shutterstock

Struikvorming -

Wanneer er in een open landschap geleidelijk grotere, houtachtige stuiken groeien, waardoor het gebied langzaamaan in een bos verandert, noemen we dit ook wel 'struikvorming'.

© Shutterstock

Struikvorming -

Hoewel er op veel plekken in de wereld de groei van extra bomen en struiken wenselijk wordt geacht, is dat in het Noordpoolgebied niet het geval. 

© Shutterstock

Eeuwenoud ecosysteem -

Groeiende struiken en bomen in het Noordpoolgebied zouden namelijk een einde maken aan eeuwenoud ecosysteem, dat wordt gekenmerkt door boreale bossen (open bossen) en toendra's. 

© Shutterstock

Invloed -

De groei van struiken zou de impact van de klimaatverandering op het Noordpoolgebied zelfs kunnen verergeren. Onderzoek wijst uit dat toendra's worden opgewarmd doordat struiken warmte vasthouden. Hierdoor ontdooit ook de permafrost (bevroren grond). 

© Shutterstock

Permafrost -

De permafrost is van cruciaal belang voor het landschap in het Noordpoolgebied. Het is grond die gedurende minstens twee jaar bevroren blijft. 

© Shutterstock

Permafrost -

Permafrost bestaat uit een combinatie van grond, rotsen en zand die bij elkaar worden gehouden door ijs. De onderste laag van de permafrost en het ijs blijven het hele jaar bevroren.

© Shutterstock

Permafrost -

De bovenste laag van de permafrost blijft niet het hele jaar bevroren. Deze laag wordt de actieve laag genoemd, die ontdooit tijdens de zomermaanden en opnieuw bevriest in de herfst.

© Shutterstock

Actieve laag -

In koudere gebieden ontdooit de actieve laag zelden, zelfs niet in de zomer. Naarmate de temperaturen stijgen, ontdooit de permafrost echter. Dat betekent dat het ijs in de permafrost smelt en er water en aarde achterblijft. 

© Shutterstock

Ontdooien -

Terwijl de permafrost ontdooit, zorgt plantaardig materiaal in de bodem (organische koolstof genaamd) dat niet afbreekt ervoor dat er broeikasgassen vrij komen in de atmosfeer.

© Shutterstock

Ontdooien -

Veel noordelijke dorpen zijn gebouwd op permafrost. De permafrost is harder dan beton en kan wanneer het ontdooit huizen, wegen en andere infrastructuur vernielen.

© Shutterstock

Klimaatverandering -

Uit onderzoek blijkt dat de klimaatverandering de groei van de struiken in het Noordpoolgebied versnelt, omdat de warmere, langere vegetatieperiode ervoor zorgt dat planten sneller groeien. 

© Shutterstock

Klimaatverandering -

Uit één onderzoek bleek dat de vegetatie op het Jamal-schiereiland, een regio in het noordwesten van Siberië, in goede staat bleef ondanks de stijgende zomertemperaturen.

© Shutterstock

Rendiereffect -

In datzelfde gebied was tussen 1986 en 2016 de rendierpopulatie met 75% toegenomen. De auteurs van het onderzoek waren van mening dat het grazen van rendieren de veranderende temperaturen leek te tegen te gaan. 

© Shutterstock

Rendiereffect -

De onderzoekers zeggen ook dat rendieren  hebben bijgedragen aan het behoud van de leefomgeving in de toendra's, zodat inheemse plantensoorten zoals mossen, korstmossen en laaggroeiende wilgen kunnen blijven gedijen.

© Shutterstock

Oversteek van rendieren -

In het meest noordelijke gebied bij grens tussen Finland en Noorwegen staat een hek dat rendieren ervan weerhoudt om van van het ene land naar het andere land over te steken. Het verschil tussen het aantal korstmossen die er aan beide kanten van de grens zijn is aanzienlijk. 

© Shutterstock

Oversteek van rendieren -

Bruce Forbes, professor aan het Arctic Center van de Universiteit van Lapland, zegt dat dit komt door de verschillende methoden voor het hoeden van rendieren die aan weerszijden van de grens worden toegepast.

© Shutterstock

Finse aanpak -

Aan de Finse kant van de grens vertrappen rendieren korstmossen in de zomer, wanneer de temperatuur tussen de 20 en 25°C ligt.

© Shutterstock

Finse aanpak -

De manier waarop de rendieren daar in de zomer grazen, voorkomt dat struiken later in het jaar groter worden en boven de sneeuw uitsteken. Hierdoor smelt de sneeuw later in het voorjaar.

© Shutterstock

Noorse kant -

Aan de Noorse kant van de grens daarentegen grazen rendieren alleen in de winter. Ze kunnen korstmos dan niet vertrappen, omdat ze diep in de sneeuw moeten graven om zich ermee te voeden.

© Shutterstock

Gebruikelijke methoden -

Uit onderzoek blijkt dat de voordelige invloed van rendieren op het milieu de lang bestaande manier van hoeden die door de Sami (nomadisch volk in Lapland) gehanteerd werd weerspiegelen. Een bescheiden aantal rendieren geeft veerkracht aan het ecosysteem, in een omgeving waarin rendieren en mensen als één worden beschouwd. 

Bronnen: (BBC Future) (The Washington Post) (Time) (International Centre for Reindeer Husbandry) (AAAS)

© Shutterstock