De enorme ruimte bevat vreemde dingen die mensen misschien nooit zullen begrijpen
De Duitse Bondsdag heeft een controversiële resolutie goedgekeurd die beweert antisemitisme te bestrijden, maar waar maatschappelijke organisaties, Joodse intellectuelen en juristen zich actief tegen verzetten.
Na maanden van onderhandelingen achter gesloten deuren, koppelt de resolutie, die voor het eerst werd voorgesteld na de aanslagen in Israël van 7 oktober, publieke fondsen aan het volgen van projecten die voldoen aan de definitie van antisemitisme van de Bondsdag.
De Bondsdag heeft een verklaring uitgegeven die "ervoor wil zorgen dat geen organisaties of projecten financiële steun ontvangen die antisemitisme verspreiden, het bestaansrecht van Israël in twijfel trekken, oproepen tot een boycot van Israël of de Boycot, Desinvestering, Sancties (BDS)-beweging actief steunen".
Deze maatregel heeft een gevoel van angst en censuur gecreëerd in de Duitse samenleving. Culturele en academische instellingen zijn bang om zich uit te spreken over mensenrechtenkwesties met betrekking tot de Israëlische agressie in het Midden-Oosten.
De geschiedenis van antisemitisme in Duitsland is zeker veelzeggend. De natie moet maatregelen nemen om het leven en de waardigheid van Joodse mensen te beschermen.
In 2022 voerde het Allensbach Instituut een onderzoek uit naar de houding van de samenleving ten opzichte van Joodse mensen en ontdekte dat antisemitisme 'diep geworteld' is in de reguliere Duitse samenleving.
Terwijl de recente resolutie zich richt op de houding van de Duitse moslimgemeenschappen, voornamelijk die met pro-Palestijnse gevoelens, herbergt volgens het Allensbach Instituut de extreemrechtse beweging de meeste antisemitische houdingen.
Uit het onderzoek bleek dat kiezers van de extreem-rechtse Duitse partij Alternative für Deutschland (AfD) vaker antisemitische opvattingen hebben dan welke andere politieke groep dan ook.
Het onderzoek toont aan dat moslimgemeenschappen over het algemeen in staat zijn om onderscheid te maken tussen een religie en het politieke gedrag van een staat. Toch maakt de Bondsdag dat onderscheid niet.
Voor het Duitse parlement is kritiek op Israël van individuen, instellingen en organisaties fundamenteel antisemitisch, een omstreden definitie van antisemitisme die is uitgegeven door de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA).
Het voorstel heeft de steun gekregen van de meest prominente Joodse en Israëlische organisaties in Duitsland, zoals de Centrale Raad van de Joden in Duitsland en de Duits-Israëlische Vereniging.
Amnesty International Duitsland verklaarde dat de resolutie "niet alleen dit doel niet bereikt, maar ook de vrees wekt voor ernstige schendingen van fundamentele mensenrechten en rechtsonzekerheid".
De organisatie stelt ook dat maatregelen als deze censuur en verdeeldheid versterken, in plaats van actief de omstandigheden aan te pakken die antisemitisme in Duitsland en elders veroorzaken.
De Duitse Groene Partij stelt dat de resolutie probeert om legitieme kritiek op het beleid en de acties van de Israëlische regering als antisemitisch te bestempelen, waardoor discussies over schendingen van het internationaal recht worden verhinderd.
De Duitse sociaaldemocraten sluiten zich aan bij het standpunt van de Groenen en stellen dat deze maatregel ook een schending is van het Duitse grondwettelijke recht.
In 2019 nam de Bondsdag een niet-bindende resolutie aan die de BDS-beweging als antisemitisch beschreef, maar haar onderzoeksdienstgroep vond de inhoud ongrondwettelijk, wat door verschillende rechtbanken werd bevestigd.
Toch vormt de resolutie van 2019 zowel de basis voor de meest recente maatregel en fungeert ze als een vorm van administratieve begeleiding en wekt het angst op die leidt tot zelfcensuur.
Hoewel het onwaarschijnlijk is dat de wetgeving die gekoppeld is aan de resolutie van 2019 in wetgeving wordt omgezet, wordt deze door wetshandhavingsinstanties gebruikt om repressieve maatregelen toe te passen.
Debatten over de vrijheid van meningsuiting in Duitsland zijn wijdverbreid en deze resolutie draagt verder bij aan die discussies.
In augustus 2024 gaven 150 Joodse intellectuelen die in Duitsland wonen een open brief uit waarin ze hun ongenoegen uitten over het feit dat de Duitse regering kritiek op Israël verwart met antisemitisme.
Ondertekenaars van de brief stellen dat het versterken van de associatie tussen Joodse mensen als geheel en de Israëlische regering niet alleen het leven van Joodse mensen in Duitsland in gevaar brengt, maar ook dat de term antisemitisme wordt misbruikt.
De ondertekenaars stellen dat, terwijl er massaal wordt geprobeerd om te wijzen op minderheden in het verwarren van Joodse mensen met de Israëlische staat, het identificeren van Palestijnen en hun aanhangers als de groepen die verantwoordelijk zijn voor het antisemitisme in het land een daad van ontmenselijking is.
Tegelijkertijd wordt er weinig gesproken over de grootste historische en hedendaagse bedreiging voor het Joodse leven in Duitsland: Duitse extreem-rechtse bewegingen.
Sommigen beweren zelfs dat het creëren van ideologische voorwaarden die verbonden zijn aan het trouw zijn aan de overtuigingen van de staat als voorwaarde voor het ontvangen van steun en als basis voor bestraffing, extreemrechtse tactieken juist voedt.
In november 2024 werd de Israëlische journalist Yuval Abraham, co-regisseur van 'No Other Land', een film over Israëls internationaal erkende illegale bezetting van de Westelijke Jordaanoever, door de stad Berlijn beschuldigd van antisemitisme.
Abraham, een Joods-Israëliër en afstammeling van overlevenden van de Holocaust, verklaarde dat hij juridische stappen zal ondernemen tegen de poging van Duitsland om kritiek op Israël het zwijgen op te leggen.
Terwijl antisemitisme een prangend probleem blijft in de Duitse samenleving, heeft het de kritiek op Israël gebruikt als een proxy voor de kwestie, die ook Joodse gemeenschappen en Israëli's die kritisch zijn over het beleid van de Israëlische regering heeft gecriminaliseerd.
Hoewel de nieuwste resolutie niet bindend is, beïnvloedt ze zowel het strafrecht als het immigratierecht en creëert ze een algemeen racisme ten opzichte van mensen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika, terwijl ze er niet in slaagt om de binnenlandse rechtse beweging aan te pakken.
Zie ook: Hoe ziet het strengste migratiebeleid ooit er uit en welke consequenties kan het hebben?
Bronnen: (DW) (Human Rights Watch) (Haaretz) (CNN) (Al Jazeera)
De omstreden antisemitisme resolutie van Duitsland
Angst voor schendingen van fundamentele mensenrechten
LIFESTYLE Human rights