▲

We houden jaarlijks twee minuten stilte voor de Nationale Dodenherdenking om stil te staan bij de levens die verloren gingen tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar weet je wel hoe deze traditie tot stand is gekomen? Ontdek hier alles over het ontstaan en de uitvoering van de Dodenherdenking.

▲De Nationale Dodenherdenking was voorheen alleen bedoeld om Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Sinds 1961 wordt ook gedacht aan slachtoffers uit andere landen en slachtoffers van andere oorlogen.

▲De datum van 4 mei staat vast en zal niet verplaatst worden als het op een zondag of op een feestdag valt, hoewel sommige religieuze gemeenten de dag wel hebben verplaatst toen het op een zondag viel. Op 5 mei is het Bevrijdingsdag.

▲De twee minuten stilte die wij hanteren is overgenomen van Groot-Brittannië en de manier waarop ze daar de Eerste Wereldoorlog herdachten.

▲Op de Nederlandse Antillen en Suriname werd al stilte gehouden tijdens de oorlogsjaren, maar dan op 10 mei, de dag dat de Duitse aanval op Nederland begon.

▲In veel Nederlandse gemeenten worden herdenkingen bij plaatselijke oorlogsmonumenten gehouden.

▲De allereerste Dodenherdenking vond plaats op 9 mei in 1945, slechts vier dagen nadat Nederland was bevrijd. Al sinds de eerste herdenking wordt het grootste evenement op de Dam in Amsterdam gehouden.

▲Aanvankelijk werd de herdenking in de ochtend gehouden, maar het tijdstip werd aangepast naar 20:00 uur.

▲Elk jaar wordt ook in de Scheveningse duinen een speciale herdenking gehouden, aangezien er specifiek daar verzetsleden zijn omgekomen.

▲De Dodenherdenking bestaat voornamelijk uit een kranslegging, de stilte en toespraken op de Dam.

▲Vooral oorlogsveteranen staan centraal tijdens de Dodenherdenking.

▲De Nederlandse Koninklijke familie is er jaarlijks bij om hun betrokkenheid te voor de overledenen te tonen.

▲De huidige koningin van Nederland woont de gebeurtenis bij sinds 2002.

▲

Dit beeld trok kippenvel en had een treurige aanblik. Door corona kon er in 2020 en 2021 geen publiek bij zijn. De Dam die normaalgesproken helemaal vol staat, was in deze jaren akelig leeg.

▲Ook politici zoals lijsttrekkers en burgemeesters laten vaak hun gezicht zien tijdens de nationale herdenking. In 2020 en 2021 waren ze er vanwege de coronapandemie niet bij.

▲Op vier mei horen winkels om 19:00 te sluiten volgens de Winkeltijdenwet. Gemeentes mogen wel toestemming geven aan winkels om open te blijven.

▲Vlaggen hangen halfstok tijdens de dodenherdenking. Dit is een teken van rouw voor de slachtoffers.

▲Op 4 mei zijn er uiteraard veel mensen jarig. Het kan ongemakkelijk zijn om hun verjaardag te vieren op een dag die vooral in het teken van verlies staat.

▲Jan is één van de weinige Nederlandse beroemdheden die is geboren op 4 mei. Zo ook Nelly Frijda en Ilana Rooderkerk.

▲Met De Dodenherdenking gaat vaak ophef gepaard. In 1970 wilde een actiegroep een krans leggen op het oorlogsmonument op de Dam om homoseksuele slachtoffers te herdenken. Dit was echter verboden en de politie bracht de mannen weg. Het jaar daarop werd de actie wel toegestaan.

▲Op sommige evenementen zijn Duitsers aanwezig en wordt ook aan Duitse slachtoffers gedacht, maar niet iedereen is hier even blij mee.

▲

Sommige Nederlanders doen uit protest niet mee met de herdenking. 'Voor mij heeft 4 mei geen zin wanneer we het opkomende fascisme en moslimhaat in Nederland gewoon zijn gang laten gaan', aldus een actievoerder twee jaar geleden.

▲In 2010 begon er een man tijdens de herdenking te schreeuwen. Uit angst begonnen mensen weg te rennen, waardoor tientallen gewonden vielen.

▲De man werd al snel opgepakt door de politie en de ceremonie ging verder.

▲Nadat de situatie onder controle was, koos prinses Beatrix (toen nog koningin) ervoor om de herdenking voort te zetten.

▲De Damschreeuwer kreeg een celstraf van 16 maanden opgelegd voor het verstoren van de ceremonie.

▲De situatie werd mogelijk erger omdat een man uit schrik zijn koffertje liet vallen. Omstanders dachten dat er een bom in kon zitten en de eigenaar van het koffertje werd ook opgepakt.