Anno 2025 zijn er nog altijd grote verschillen
Vroeg op de dag eten werd beschouwd als het begaan van de zonde van gulzigheid. Deze wijsheid kwam van Thomas van Aquino.
Tegenwoordig wordt het ontbijt beschouwd als belangrijkste maaltijd van de dag. Maar vroeger aten enkel arbeiders en 'hebzuchtige' mensen een ontbijt. Arbeiders namen in de ochtend een klein stukje brood zodat ze niet flauwvielen tijdens hun werk.
Het ideale dagelijkse dieet begon met een lichte maaltijd op het midden van de dag en je sloot de dag af met een stevige maaltijd. Hoewel ook dit werd afgekeurd, aten sommige mensen een derde maaltijd 's nachts. Dit werd een 'herhaalmaaltijd' genoemd. Daarbij werd vaak bier en wijn gedronken.
Brood en granen vormden het belangrijkste onderdeel van het middeleeuws dieet. Er wordt geschat dat men zo'n 1 tot 1,5 kilo brood per dag at. Dat is meer dan een heel brood!
Van granen zoals rogge, haver en gerst werd pap gemaakt. Ook het alchoholarme bier dat werd gedronken, werd gemaakt van gerst.
Naar schatting bedroeg de hoeveelheid roggebrood die een persoon per dag at, zo'n 3000 calorieën. Daarnaast werd nog 1500 calorieën aan bier gedronken. Dat lijkt veel, maar als arbeider had je die energie ook wel nodig omdat je op een zomerdag al snel 12 uur stond te werken op het veld.
In de Middeleeuwen werd aangenomen dat rauwe groenten en fruit gevaarlijk waren. Ze zouden ziektes bij zich dragen.
Daarom werden groenten en fruit altijd eerst gekookt. Dat was bovendien handig voor het conserveren ervan. Ze aten veel groentestoofschotels en maakten fruitconserven.
Brood maakte zo'n groot deel uit van het middeleeuwse dieet, dat de bakindustrie enorm winstgevend was. Bakkers vormen machtige gildes. Ze functioneerde vaak als een soort middeleeuwse maffia.
De gildes beschermden de geheime familierecepten met hun leven, om te voorkomen dat hun unieke stijl werd gestolen door de concurrent.
Vlees was een waardevol product die veel arbeiders niet altijd konden veroorloven. Daarom was men maar al te blij met welk vlees dan ook dat ze konden bemachtigen. Er stond van alles op het vleesmenu: egels, zwanen, meeuwen etc.
Het drogen van vlees was een gangbare manier om vlees te bewaren. Deze afbeelding uit het boek Tacuinum Sanitatis toont een koppel die dierenharten ophangt om te drogen.
Het speenvarken was ook de grootste delicatesse. De zogende moeder was ook erg gewild en zelfs de baarmoeder was een gastronomische traktatie.
In de Middeleeuwen ging alles relatief langzaam, maar ze hadden wel hun vormen van 'fast food'. Populaire snack waren vleespastijtjes, cakes, pannenkoeken en wafels. Deze werden verkocht voor de snelle consumptie.
De plekken waar deze snacks verkocht werden, hadden niet echt een goede reputatie. Ze werden over het algemeen beschouwd als vies en oneerlijk. Ze zouden slecht vlees gebruiken en verkochten rundvlees als hertenvlees.
Gezien de gemiddelde arbeider zich geen vlees kon veroorloven, waren peulvruchten een belangrijke bron van voedingsstoffen. De Italiaans middeleeuwse Umberto Eco beweerde dat het voortbestaan van de westerse samenleving te danken is aan de introductie van bonen.
Voordat bonen op het menu verschenen, kregen veel mensen te weinig eiwitten binnen. Bonen zijn eiwitrijk en zitten vol met andere gezonde voedingsstoffen. De theorie van Eco luidt dat bonen een sterkere bevolking hielpen bouwen die hen in staat stelde te werken, kinderen te produceren en langer te leven. Het is waar dat de bevolking in Europa binnen een paar honderd jaar verdubbelde.
Verassend is dat tijdens de Middeleeuwen al veganistische producten werden genuttigd die in de 21ste eeuw enorm trendy zijn geworden. Ze deden het echter niet om reden van dierenwelzijn.
De katholieke kerk bepaalde dat vlees en andere dierlijke producten niet geconsumeerd mochten worden tijdens de Vastentijd. Er werden alternatieven bedacht zoals amandel- en walnotenmelk.
Toetjes werden tijdens feesten gegeten door de middenklassen en de adel. Op feesten werden enorm veel gangen geserveerd en verassend genoeg kwamen toetjes niet alleen aan het eind.
Verschillende toetjes werden geserveerd tussen de hartige maaltijden door. Er werd namelijk gedacht dat dit het gehemelte reinigde. Veelvoorkomende toetjes waren onder meer taarten en marsepein.
Het kerstdiner is een van de belangrijkste diners in Europa. Een modern kerstdiner lijkt nog altijd op wat er gegeten werd in de Middeleeuwen. Het hoofdgerecht betrof toen geroosterd gevogelte, afhankelijk van wat men zich kon veroorloven. Veel voorkomende opties waren gans en houtsnip. In de rijkere klassen stond zwaan op het menu.
Een ander populair kerstgerecht was hartige taart, gevuld met gehakt ingewandenvlees zoals lever, nieren en harten. Vaak afkomstig van een hert.
Hoewel de middeleeuwen niet erg bekend staan om de uitgebreide kennis van geneeskunde, was het gemiddelde dieet een stuk gezonder dan hetgeen dat er vandaag de dag op het menu staat. De kans op hart- en vaatziekten en diabetes was dan ook een stuk kleiner dan tegenwoordig.
Dit valt vooral te verklaren doordat er een stuk minder geraffineerde suiker werd geconsumeerd. Bovendien bewoog men in die tijd dagelijks veel meer, waardoor ze gezond bleven.
Misschien is het middeleeuwse dieet best het overwegen waard om in goede gezondheid te blijven. Dan zou je er wel het ontbijt aan moeten toevoegen.
Bronnen: (The Atlantic) (Ranker) (The New York Times)
Hoewel het erg gebruikelijk was een heel varken aan een spit te roosteren, werd het desalniettemin beschouwd als traktatie. De meest luxe vorm was het speenvarken. Een kleine big die nog dronk bij z'n moeder.
Als je denkt aan eten in de Middeleeuwen dan denk je waarschijnlijk al snel aan het filmbeeld van bebaarde mannen met grote pullen bier en enorme stukken vlees aan houten tafels. Het menu in de Middeleeuwen was op vele manieren een stuk simpeler, maar hier en daar ook heel erg vreemd! Hoewel de kennis over voeding en gezondheid in die tijd nog niet heel uitgebreid was, at men toch relatief gezond. Benieuwd wat er toentertijd op het menu stond? Klik dan verder.
De voordelen van het Middeleeuws dieet voor je gezondheid
Hart-en vaatziekten en diabetes kwamen in die tijd veel minder voor
LIFESTYLE Geschiedenis
Als je denkt aan eten in de Middeleeuwen dan denk je waarschijnlijk al snel aan het filmbeeld van bebaarde mannen met grote pullen bier en enorme stukken vlees aan houten tafels. Het menu in de Middeleeuwen was op vele manieren een stuk simpeler, maar hier en daar ook heel erg vreemd! Hoewel de kennis over voeding en gezondheid in die tijd nog niet heel uitgebreid was, at men toch relatief gezond. Benieuwd wat er toentertijd op het menu stond? Klik dan verder.