Bestaat er zoiets als een magische pil?
Artritis is een ontsteking van een of meer gewrichten. De belangrijkste symptomen zijn gewrichtspijn en stijfheid.
Artrose is de meest voorkomende vorm van artritis. Het treedt op wanneer het kraakbeen dat zich in bepaalde gewrichten bevindt versleten of beschadigd is, waardoor botten tegen elkaar wrijven wanneer deze gewrichten worden gebruikt. Volgens het Britse tijdschrift The Lancet heeft 15% van de mensen in de wereld die ouder zijn dan 30 jaar artrose. Bovendien wordt verwacht dat tegen 2050 bijna een miljard mensen de aandoening zullen hebben.
Rachitis is een aandoening die invloed heeft op de groei van botten bij kinderen. Bij deze ziekte worden de botten zachter en zwakker, meestal als gevolg van een enorm en langdurig vitamine D-tekort.
Fibreuze dysplasie is een goedaardige ziekte waarbij een afwijkend bindweefsel ontstaat in plaats van gewoon botweefsel. Op de foto zie je fibreuze dysplasie in het rechter jukbeen (het bot dat het belangrijkste deel van de wang en de buitenkant van de oogkas vormt).
Osteopetrose is een botziekte die ervoor zorgt dat het botweefsel compacter wordt dan normaal en dat de botstructuur kan afwijken en zelfs breken.
Jicht is een veel voorkomende en complexe vorm van artritis die iedereen kan treffen. Het wordt veroorzaakt door een ophoping van een stof in het bloed die urinezuur wordt genoemd. Als je te veel urinezuur produceert of als je nieren dit er niet genoeg uit filteren, kan het zich ophopen en ervoor zorgen dat er kleine, scherpe kristallen in en rond de gewrichten ontstaan. Meestal worden hierbij de gewrichten in de tenen aangetast, en dan met name in de grote teen.
Als je diabetes hebt, loop je een verhoogd risico op verschillende bot- en gewrichtsaandoeningen, naast vele andere ziektes die ontstaan wanneer de alvleesklier niet voldoende insuline aanmaakt of wanneer het lichaam niet in staat is de insuline die het produceert effectief te gebruiken.
Zoals de naam al doet vermoeden, ontstaat botkanker in de botten. Kankers die in de botten beginnen worden ook wel primaire bottumoren genoemd en zijn eigenlijk vrij zeldzaam.
Secundaire (gemetastaseerde) bottumoren komen vaker voor. Hierbij begint de kanker elders in het lichaam en verspreidt zich vervolgens uit naar de botten.
Een voorbeeld daarvan is multipel myeloom, een kanker die ontstaat in een soort witte bloedcellen die plasmacellen worden genoemd. De kanker tast vaak verschillende delen van het lichaam aan, waaronder de wervelkolom, de schedel, het bekken en de ribben.
Osteoporose is een ziekte die je botten verzwakt. Het ontstaat wanneer de botdichtheid en botmassa afnemen, of wanneer de kwaliteit of structuur van het bot verandert.
Osteomyelitis is een infectie in het bot. Het wordt veroorzaakt door bacteriën of schimmels en resulteert in een pijnlijke zwelling van het beenmerg, een zachte substantie in je botten.
Bij hyperparathyreoïdie produceren de bijschildklieren (die in de hals zitten, vlakbij de schildklier) te veel parathyreoïdhormoon. Dit leidt op zijn beurt tot een hoog calciumgehalte en een lage hoeveelheid fosfor in je bloed. Er is aangetoond dat te veel calcium het risico op osteoporose en botbreuken verhoogt doordat het evenwicht tussen de aanmaak en afbraak van botten wordt verstoord.
De botziekte van Paget is een chronische aandoening die ervoor zorgt dat botten groter en zwakker worden dan normaal. Na verloop van tijd kunnen vergrote of misvormde botten gewrichten belasten die in de buurt zitten, waardoor in de desbetreffende gewrichten artrose kan ontstaan.
Een fractuur (botbreuk) ontstaat wanneer jouw bot met voldoende kracht door iets geraakt wordt, waarbij het niet alleen beschadigd raakt maar ook breekt.
De breuk verstoort de structuur en sterkte van het bot en leidt tot pijn, functieverlies en soms bloedingen en verwondingen eromheen.
Renale osteodystrofie is een botziekte die voorkomt bij volwassenen en kinderen met chronische nierziekten. Het is een van de meest voorkomende complicaties van nieraandoeningen die zich in het eindstadium bevinden en wordt gekenmerkt door een tekort aan mineralen in de botten als gevolg van elektrolyten- en endocriene afwijkingen.
Het nagel-patellasyndroom is een genetische ziekte die problemen kan veroorzaken in de nagels, botten (vooral de knieschijven) en nieren. De aandoening, ook wel de ziekte van Fong genoemd, is vrij zeldzaam.
Een andere genetische of erfelijke botziekte is osteogenesis imperfecta, beter bekend als brozebottenziekte. Het is een aandoening die veel vaker voorkomt en waarbij botten snel breken. Dit gebeurt vaak zonder duidelijke oorzaak en er is sprake van minimaal letsel.
Osteonecrose, ook wel bekend als avasculaire necrose, treedt op wanneer de bloedtoevoer naar een deel van een bot wordt verstoord, waardoor voedingsstoffen en zuurstof in het botweefsel ontbreken. Als het niet wordt behandeld, verzwakt het bot, wat leidt tot ernstige artritis.
Bij scoliose draait de wervelkolom naar de zijkant. Hoewel dit bij mensen van alle leeftijden voorkomt, begint het vaak bij kinderen van 10 tot 15 jaar. Je ziet hier een röntgenfoto van de volledige wervelkolom van een patiënt met idiopathische scoliose, waarop links te zien hoe de wervelkolom er vóór de operatie uitzag en rechts zoals hij na de operatie stond.
Osteomalacie is een medische aandoening waarbij botten zacht en zwak worden door een gebrek aan voldoende mineralen in het botweefsel. Het is het gevolg van een tekort aan vitamine D, calcium of fosfaat.
Het Cockayne-syndroom is een zeldzame genetische aandoening die wordt gekenmerkt door een ongebruikelijk kleine hoofdomvang (microcefalie), een kleine gestalte en een groeiachterstand. Het is een aandoening die wordt veroorzaakt door schade aan de DNA-herstelmechanismen en zorgt er meerstal voor dat iemand in de eerste tien of twintig jaar overlijdt.
Hoewel niet alle soorten botziekten kunnen worden genezen, kunnen vele daarvan met de juiste behandeling onder controle worden gehouden. Botremodellering is echter een natuurlijk proces waarbij oud, broos botweefsel wordt verwijderd of afgebroken en wordt vervangen door nieuw bot. Hierbij wordt de structuur van het skeletstelsel in stand gehouden en ervoor gezorgd dat er voldoende calcium en fosfor aanwezig is in het lichaam.
Deze resorptie van oud of beschadigd bot, gevolgd door de aanmaak van nieuw botmateriaal, is een levenslang proces. Zo lang zelfs dat het grootste deel van het volwassen skelet ongeveer elke tien jaar wordt vervangen.
Er zijn veel manieren om de botten gezond te houden. Je kunt het beste ervoor zorgen dat je voldoende vitamine D binnenkrijgt. Een tekort aan deze onmisbare stof is van vele botziekten de oorzaak.
Net zo belangrijk is het voldoende binnenkrijgen van calcium. Calciumfosfaat verhardt en versterkt het bot. Het probleem is dat ons lichaam geen calcium kan aanmaken. Daardoor moeten we het halen uit bijvoorbeeld zuivelproducten, bladgroenten, sardientjes, bonen en linzen.
Het spreekt voor zich dat het hebben van een gezonde levensstijl, door goed te eten, regelmatig te sporten, minder alcohol te drinken en niet te roken, enorm goed is voor je algehele conditie. Ook zullen je botten er beter van worden!
Bronnen: (Institute for Health Metrics and Evaluation) (Johns Hopkins Medicine) (NIH) (NHS) (ScienceDirect) (Healthline)
Botten bieden ondersteuning aan het lichaam en zorgen ervoor dat je rechtop kan staan, buigen en draaien. Ze houden ons letterlijk overeind en voorkomen dat we op de grond vallen. Helaas zijn er veel medische aandoeningen die direct of indirect de gezondheid van ons skelet beïnvloeden. Zelfs de sterkste botten kunnen door een groot aantal ziekten zwakker worden of afbreken. Waar dienen we ons dus bewust van te zijn, en hoe kunnen we onze eigen botten gezond en sterk houden?
Klik verder om daar achter te komen.
Ziektes die je botten aantasten
Welke aandoeningen zouden ons skelet kunnen beschadigen?
GEZONDHEID Menselijk lichaam
Botten bieden ondersteuning aan het lichaam en zorgen ervoor dat je rechtop kan staan, buigen en draaien. Ze houden ons letterlijk overeind en voorkomen dat we op de grond vallen. Helaas zijn er veel medische aandoeningen die direct of indirect de gezondheid van ons skelet beïnvloeden. Zelfs de sterkste botten kunnen door een groot aantal ziekten zwakker worden of afbreken. Waar dienen we ons dus bewust van te zijn, en hoe kunnen we onze eigen botten gezond en sterk houden?
Klik verder om daar achter te komen.